O le le mautonu o le maʻi sili ona taatele o le moe, faʻamatalaina o se maʻi moe e tupu i le tolu poʻo le sili atu i le vaiaso, e sili atu ma le tolu masina, ma e le mafua ona o le leai o se avanoa moe. E tusa ma le 10% o tagata matutua e ausia tulaga mo le le mautonu, ma le isi 15% i le 20% latou te lipotia faʻailoga i nisi taimi. O tagata mama'i mo taimi umi e le maua ai le moe o lo'o fa'atupula'ia le lamatiaga o le atia'e o le atuatuvale tele, toto maualuga, fa'ama'i o le Alzheimer, ma le leai o se malosi faigaluega.
Fa'afitauli tau falema'i
O uiga o le le mautonu o le le lelei o le moe poʻo le umi, faʻatasi ma le faigata ona momoe pe faʻatumauina le moe, faʻapea foʻi ma le tigaina o le mafaufau poʻo le faʻalavelave i le ao. O le le mautonu o se fa'alavelave moe lea e tupu pe tolu po pe sili atu i le vaiaso, umi mo le sili atu ma le tolu masina, ma e le mafua mai i le utiuti o avanoa moe. O le le mautonu e masani ona tupu faʻatasi ma isi maʻi faʻaletino (e pei o le tiga), maʻi mafaufau (e pei o le atuatuvale), ma isi faʻalavelave moe (e pei o le maʻi le mautonu o vae ma le manava moe).
O le le mautonu o le maʻi sili ona taatele o le moe i le faitau aofaʻi o tagata, ma o se tasi lea o faʻafitauli e masani ona taʻua pe a sailia e tagata gasegase togafitiga i falemaʻi muamua, ae masani ona le togafitia. E tusa ma le 10% o tagata matutua e ausia tulaga mo le le mautonu, ma le isi 15% i le 20% o tagata matutua latou te lipotia faʻamaoniga o le le mautonu. O le le mautonu e sili atu ona taatele i fafine ma tagata e iai faʻafitauli o le mafaufau poʻo le tino, ma o lona faʻalavelave faʻafuaseʻi o le a faʻateleina i le vaeluagalemu ma pe a uma le vaeluaga o tausaga, faʻapea foʻi ma le perimenopause ma le menopause. E itiiti lava lo tatou iloa e uiga i le pathological ma le physiological mechanisms of insomnia, ae o le taimi nei ua talitonuina o le mafaufau ma le physiological overstimulation o ona uiga autu.
O le le mautonu e mafai ona tupu pe o nisi taimi, ae sili atu i le 50% o tagata gasegase e maua pea le le mautonu. O le le mautonu muamua e masani lava ona mafua mai i se siosiomaga faʻalavelave ola, faʻafitauli o le soifua maloloina, faʻasologa o galuega e le masani ai, poʻo le faimalaga i le tele o sone taimi (eseese taimi). E ui o le tele o tagata o le a toe foʻi i le moe masani pe a uma ona fetuunaʻi i faʻalavelave faʻafuaseʻi, oi latou e faʻalavelave i le le mautonu e mafai ona oʻo i le le mautonu tumau. O a'afiaga o le mafaufau, amio, po'o le tino e masani ona o'o atu ai i faigata moe umi. O le le mautonu mo se taimi umi e o faatasi ma le faateleina o le lamatiaga o le atuatuvale tele, toto maualuga, maʻi o le Alzheimer, ma le leiloa o le malosi galue.
Ole su'esu'ega ma su'esu'ega ole ma'i e fa'alagolago ile su'esu'ega au'ili'ili ole tala'aga fa'afoma'i, fa'amauina o fa'ailoga, ala o ma'i, fa'alavelave fa'atasi, ma isi mea fa'atupu. 24-itula moe ala fa'amaufa'ailoga e mafai ona fa'ailoa atili ai fa'amoemoega fa'atatau ile amio ma le si'osi'omaga. O mea faigaluega su'esu'e na lipotia mai e le ma'i ma fa'amaumauga moe e mafai ona maua ai fa'amatalaga taua e uiga i le natura ma le ogaoga o fa'amaoniga o le le mautonu, fesoasoani i le siakiina mo isi fa'afitauli o le moe, ma mata'ituina le alualu i luma o togafitiga.
Fuafuaga ma Molimau
O metotia o lo'o i ai nei mo le togafitia o le le mautonu e aofia ai le talavai ma fualaau faasaina, togafitiga o le mafaufau ma amioga (fa'apitoa foi o le cognitive-behavioral therapy [CBT-I] mo le le mautonu), ma le fesoasoani ma isi togafitiga. Ole auala masani ole togafitiga mo gasegase ole fa'aaoga muamua fualaau fa'atau ma fa'aaoga vaila'au talavai pe a uma ona su'e togafitiga faafoma'i. E toaitiiti tagata gasegase e maua togafitiga CBT-I, o se vaega ona o le le lava o fomaʻi aʻoaʻoina lelei.
CBTI-I
O le CBT-I e aofia ai se faasologa o taʻiala e faʻatatau i le suia o amioga ma mea faʻapitoa e mafua ai le le mautonu, e pei o le popole tele ma talitonuga le lelei e uiga i le moe. O mea autu o le CBT-I e aofia ai le faʻatulagaina o amioga ma le moe (faʻatapulaʻaina o le moe ma le faʻamalosia o le faʻamalosi), auala faʻamalieina, faʻaogaina o le mafaufau ma le mafaufau (poʻo mea uma e lua) e faʻatatau i le suia o talitonuga le lelei ma popolega tele e uiga i le le mautonu, faʻapea foʻi ma aʻoaʻoga mo le tumama. O isi auala fa'alavelave fa'ale-mafaufau e pei o le Acceptance and Commitment Therapy ma le Mindfulness Based Therapy ua fa'aaogaina foi e togafitia ai le le mautonu, ae o lo'o i ai fa'amaumauga fa'atapula'a e lagolagoina ai lo latou aoga, ma e mana'omia ona fa'aauau mo se taimi umi e manuia ai. O le CBT-I o se togafitiga faʻapitoa e taulaʻi i le moe ma faʻatatau i faʻafitauli. E masani ona ta'ita'ia e se foma'i mafaufau (pei o se foma'i mafaufau) mo fa'atalanoaga e 4-8. O loʻo i ai auala eseese o faʻatinoga mo le CBT-I, e aofia ai le puʻupuʻu ma le faʻavae faʻavae, faʻatasi ai ma le auai o isi fomaʻi soifua maloloina (e pei o tausimaʻi faʻataʻitaʻi), faʻapea foʻi ma le faʻaogaina o le telemedicine poʻo le numera numera.
I le taimi nei, o le CBT-I ua fautuaina e avea o se togafitiga muamua-laina i taʻiala faʻapitoa e le tele o faʻalapotopotoga faʻapolofesa. O suʻesuʻega faʻapitoa ma faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga ua faʻaalia ai e mafai e le CBT-I ona faʻaleleia atili taunuʻuga lipoti a le maʻi. I le faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga o nei faʻataʻitaʻiga, na maua ai e le CBT-I le faʻaleleia o le ogaoga o faʻamaoniga o le le mautonu, taimi e amata ai le moe, ma le taimi e fafagu ai le moe. O le fa'aleleia atili o fa'ailoga o le ao (e pei o le vaivai ma lagona) ma le lelei o le olaga e fai si la'ititi, o se vaega ona o le fa'aogaina o fua fa'atatau e le'i fa'apitoa ona atia'e mo le le mautonu. I le aotelega, e tusa ma le 60% i le 70% o tagata gasegase o loʻo i ai se tali faʻafomaʻi, faʻatasi ai ma le faʻaitiitia o le 7 points i le Insomnia Severity Index (ISI), lea e amata mai i le 0 i le 28 points, faʻatasi ai ma le maualuga o togi e faʻaalia ai le sili atu o le le mautonu. A maeʻa le 6-8 vaiaso o togafitiga, e tusa ma le 50% o tagata maʻi le mautonu e maua le faʻamagaloga (ISI aofaʻi, <8), ma le 40% -45% o tagata mamaʻi e maua le faʻamagaloina faifaipea mo le 12 masina.
I le sefulu tausaga ua tuanaʻi, ua faʻateleina le lauiloa CBT-I (eCBT-I) ma e ono faʻaitiʻitia ai le va tele i le va o le CBT-I manaʻoga ma le faʻaogaina. O le ECBT-I o loʻo i ai se aafiaga lelei i le tele o taunuʻuga moe, e aofia ai le ogaoga o le le mautonu, lelei le moe, uiga lelei o le moe, fafagu pe a uma le moe, umi o le moe, atoa le umi o le moe, ma le numera o fafagu i le po. O nei aʻafiaga e talitutusa ma mea na matauina i faʻafesagaʻi CBT-I faʻataʻitaʻiga ma o loʻo tausia mo le 4-48 vaiaso pe a uma le tulitatao.
O le togafitia o fa'ama'i fa'atasi e pei o le atuatuvale ma le tiga tumau e mafai ona fa'aitiitia ai fa'ailoga o le le mautonu, ae masani lava e le mafai ona fo'ia atoatoa fa'afitauli o le insomnia. I se isi itu, o le togafitia o le le mautonu e mafai ona faʻaleleia ai le moe o tagata mamaʻi ma faʻamaʻi, ae o le aʻafiaga i luga o faʻamaʻi e le o tumau. Mo se faʻataʻitaʻiga, o le togafitiga o le le mautonu e mafai ona faʻaitiitia ai faʻafitauli o le atuatuvale, faʻaitiitia le faʻalavelave faʻafuaseʻi ma le toe faʻafouina o le atuatuvale, ae e itiiti sona aʻafiaga i tiga masani.
O le fa'avasegaina o togafitiga e mafai ona fesoasoani e fo'ia ai le fa'afitauli o le le lava o alagaoa e mana'omia mo togafitiga fa'ale-mafaufau ma amioga masani. O se tasi o auala e fautuaina ai le faʻaaogaina o aʻoaʻoga, mataʻituina, ma le fesoasoani a le tagata lava ia i le tulaga muamua, numera poʻo vaega o le mafaufau ma le amio i le tulaga lona lua, o le mafaufau ma le amio a le tagata lava ia i le tulaga tolu, ma le togafitiga o vailaʻau o se faʻaopoopoga puupuu i laʻasaga taʻitasi.
Togafitiga o vailaau
I le 20 tausaga ua tuanaʻi, o le faʻasologa o talavai o vailaʻau hypnotic i le Iunaite Setete ua faia ni suiga tetele. O loʻo faʻaauau pea ona faʻaititia le aofaʻi o talavai o le benzodiazepine receptor agonists, ae o loʻo faʻaauau pea ona faʻateleina le aofaʻi o talavai o le trazodone, e ui lava e leʻi lisiina e le US Food and Drug Administration (FDA) le le mautonu o se faʻamaoniga mo le trazodone. E le gata i lea, na faʻalauiloaina i le 2014 ma faʻaaoga lautele le faʻaogaina o mea e faʻafefe ai meaʻai.
Ole tele ole a'afiaga ole vaila'au fou (le umi ole vaila'au,<4 vaiaso) ile taunu'uga muamua e fa'amatalaina e ala ile fua ole su'esu'ega ole ma'i, e aofia ai le Insomnia Severity Index, Pittsburgh Sleep Quality Index, Leeds Sleep Questionnaire, ma le Sleep Diary. Ole lapo'a o le 0.2 ua manatu la'ititi, ole lapo'a ole 0.5 ua manatu fa'aleaogaina, ma ole lapo'a ole 0.8 ua manatu tele.
Ole tulaga ole Beers (se lisi o vaila'au e manatu e le talafeagai mo tagata mama'i 65 tausaga pe sili atu) e fautuaina le aloese mai le fa'aaogaina o lenei vaila'au.
O le vailaʻau e leʻi faʻatagaina e le FDA mo togafitiga o le le mautonu. O vailaʻau uma o loʻo lisiina i luga o le laulau o loʻo faʻavasegaina o le Maʻitaga Vasega C e le US FDA, sei vagana ai vailaʻau nei: Triazolam ma Temazepam (Vaega X); Clonazepam (Vaega D); Diphenhydramine ma le docetamine (vasega B).
1. Benzodiazepine receptor agonist vasega vaila'au hypnotic
Benzodiazepine receptor agonists e aofia ai vailaʻau benzodiazepine ma vailaʻau e le o le benzodiazepine (faʻapitoa foʻi o vailaʻau Z-vasega). O su'esu'ega fa'afoma'i ma su'esu'ega fa'ata'ita'i ua fa'aalia ai e mafai e tagata fa'ama'i fa'ama'i o le benzodiazepine ona fa'apu'upu'u lelei le taimi e momoe ai, fa'aitiitia le fafagu pe a uma le moe, ma fa'atupula'ia le umi o le moe (Laulau 4). E tusa ai ma lipoti a le tagata maʻi, o aʻafiaga o le benzodiazepine receptor agonists e aofia ai le amnesia anterograde (<5%), faʻamaʻi i le aso e sosoo ai (5% ~ 10%), ma amioga faʻalavelave i le taimi o le moe e pei o le miti, 'ai, poʻo le avetaʻavale (3% ~ 5%). O le aʻafiaga mulimuli e mafua ona o le lapataiga pusa uliuli o zolpidem, zaleplon, ma escitalopram. 20% i le 50% o tagata mama'i e o'o i le fa'apalepale o vaila'au ma le fa'alagolago i le tino pe a uma ona inu vaila'au i po uma, fa'aalia e pei o le toe fa'afo'isia ma le ma'i fa'ama'i.
2. O vaila'au fa'ama'i heterocyclic
O vailaʻau faʻamaʻi faʻamaʻi, e aofia ai vailaʻau tricyclic e pei o le amitriptyline, demethylamine, ma le doxepin, ma vailaʻau heterocyclic e pei o le olanzapine ma le trazodone, e masani ona faʻatonuina fualaau mo le togafitia o le le mautonu. Na'o le doxepin (3-6 mg i aso uma, ave i le po) ua fa'amaonia e le US FDA mo togafitiga o le le mautonu. O faʻamaoniga o loʻo iai nei e faʻaalia ai e mafai e vailaʻau faʻamaʻi faʻamaʻi ona faʻaleleia le lelei o le moe, lelei le moe, ma faʻaumiumi le umi o le moe, ae e itiiti sona aafiaga ile umi ole moe. E ui lava e le o lisiina e le US FDA le insomnia e fai ma faʻamatalaga mo nei vailaʻau, e masani ona fiafia fomaʻi ma tagata gasegase i nei vailaʻau ona e iai a latou aʻafiaga i lalo ifo o tui ma o le poto masani ile falemaʻi ua faʻaalia lo latou aoga. O a'afiaga e aofia ai le fa'amalo, gutu mago, tuai le fa'auluina o le fatu, toto maualuga, ma le toto maualuga.
3. Fa'afeagai o le fia'ai
O neu o loʻo i ai le orexin i le pito i tua e faʻaosofia ai le nuclei i totonu o le faiʻai ma le hypothalamus lea e faʻaleleia ai le fafagu, ma faʻalavelaveina le nuclei i totonu o le ventral lateral ma medial preoptic vaega e faʻaleleia ai le moe. I se isi itu, o mea e taofiofia ai manaʻoga e mafai ona faʻalavelaveina le faʻaogaina o neura, taofia le ala, ma faʻateleina le moe. Tolu lua orexin antagonists (sucorexant, lemborxant, ma daridorexint) ua faamaonia e le US FDA mo togafitiga o le le mautonu. O su'esu'ega fa'afoma'i e lagolagoina lo latou aoga i le amataina o le moe ma le tausiga. O a'afiaga e aofia ai le fa'amalie, vaivai, ma le miti fa'aletonu. Ona o le le lava o hormones manaʻo, e mafai ona oʻo atu ai i le narcolepsy faʻatasi ma cataplexy, o loʻo faʻasalaina faʻamaʻi o le homone i ia gasegase.
4. Melatonin ma le melatonin receptor agonists
Melatonin o se hormone natia e le pineal gland i lalo o tulaga pogisa i le po. E mafai ona o'o atu le maualuga o le melatonin i le toto i tua atu o le maualuga o le tino, ma e eseese umi e fa'atatau i le fua ma le fa'atulagaina. O le fua talafeagai o le melatonin mo le togafitia o le le mautonu e leʻi fuafuaina. O fa'ata'ita'iga fa'atonutonu e a'afia ai tagata matutua ua fa'aalia ai o le melatonin e itiiti sona a'afiaga i le amataga o le moe, e toetoe lava a leai se a'afiaga i le ala i le moe ma le umi o le moe. O vailaʻau e fusifusia i le melatonin MT1 ma MT2 faʻafeiloaʻi ua faʻamaonia mo le togafitia o le le mautonu (ramelteon) ma le faʻalavelave moe faʻafuaseʻi (tasimelteon). E pei o le melatonin, o nei vailaʻau e toetoe a leai se aoga i le ala poʻo le umi o le moe pe a uma ona momoe. O le moe ma le vaivai o a'afiaga sili ona taatele.
5. Isi vaila'au
Antihistamines i vaila'au fa'atau (diphenhydramine ma docetamine) ma vaila'au fa'atonu (hydroxyzine) o vaila'au ia e masani ona fa'aaogaina mo le insomnia. O faʻamaumauga o loʻo lagolagoina lona aoga e vaivai, ae o lo latou faʻaogaina ma le saogalemu i tagata gasegase atonu o mafuaʻaga mo lo latou lauiloa pe a faʻatusatusa i le benzodiazepine receptor agonists. O vaila'au fa'ama'i fa'ama'i e mafai ona fa'atupu ai le fa'a'ono tele, a'afiaga fa'ama'i fa'ama'i, ma fa'atuputeleina ai le fa'aletonu. Gabapentin ma pregabalin e masani ona faʻaaogaina e togafitia ai le tiga tumau ma o vailaʻau faʻasolosolo muamua foi mo le maʻi le mautonu o vae. O nei vailaʻau e iai sona aʻafiaga faʻamafanafana, faʻateleina le moe o le galu, ma faʻaaogaina e togafitia ai le le mautonu (i tua atu o faʻamatalaga), aemaise lava pe a faʻatasi ma le tiga. O le vaivai, momoe, niniva, ma ataxia o a'afiaga sili ona taatele.
Le filifiliga o vailaʻau faʻafefe
Afai e filifilia vailaʻau mo togafitiga, o le benzodiazepine receptor agonists puʻupuʻu, orexin antagonists, poʻo vailaʻau heterocyclic maualalo maualalo o filifiliga muamua ia i le tele o tulaga faʻapitoa. Benzodiazepine receptor agonists atonu o le togafitiga e sili ona lelei mo tagata mamaʻi maʻi ma faʻaʻailoga amata moe, maʻi laiti matutua, ma maʻi e ono manaʻomia ni vailaʻau pupuu (e pei o le le mautonu ona o faʻafitauli ogaoga poʻo faʻalavelave faʻafuaseʻi). Pe a togafitia tagata mamaʻi o loʻo iai faʻamaoniga e fesoʻotaʻi ma le faʻatumauina o le moe poʻo le vave fafagu, tagata matutua, ma i latou o loʻo i ai faʻafitauli o le faʻaaogaina o vailaʻau poʻo le manava moe, o vailaʻau heterocyclic maualalo poʻo le taofiofia o manaʻoga atonu o le filifiliga muamua.
E tusa ai ma tulaga o le Beers, o le lisi o vailaʻau e le talafeagai mo tagata mamaʻi 65 tausaga pe sili atu e aofia ai le benzodiazepine receptor agonists ma vailaʻau heterocyclic, ae le aofia ai le doxepin, trazodone, poʻo le orexin antagonists. Ole vaila'au muamua e masani ona aofia ai le inuina o vaila'au i po uma mo le 2-4 vaiaso, ona toe iloilo lea o a'afiaga ma a'afiaga. Afai e manaʻomia ni vailaʻau umi, faʻamalosia fualaau faʻasolosolo (2-4 taimi i le vaiaso). E tatau ona taʻitaʻia tagata maʻi e inu vailaʻau 15-30 minute aʻo leʻi momoe. A maeʻa vailaʻau umi, o nisi gasegase e mafai ona atiaʻe le faʻalagolago i fualaau, aemaise lava pe a faʻaaogaina le benzodiazepine receptor agonists. A maeʻa le faʻaaogaina umi, o faʻaitiitiga fuafuaina (e pei o le 25% faʻaitiitiga i le vaiaso) e mafai ona fesoasoani e faʻaitiitia pe faʻagata ai vailaʻau hypnotic.
Le filifiliga i le va o togafitiga tuʻufaʻatasia ma le monotherapy
O nai suʻesuʻega faʻatusatusa i le ulu o loʻo i ai nei ua faʻaalia ai i se taimi pupuu (4-8 vaiaso), CBT-I ma vailaʻau faʻamaʻi (faʻapitoa Z-vasega vailaʻau) e tutusa aʻafiaga i le faʻaleleia atili o le moe, ae o le togafitiga o fualaau faasaina e mafai ona matua faateleina ai le umi o le moe pe a faatusatusa i le CBT-I. Fa'atusatusa i le fa'aogaina o le CBT-I na'o ia, e mafai ona fa'aleleia atili le moe vave, ae o lenei fa'amanuiaga e fa'aitiitia malie ile vaiaso lona fa po'o le lima ole togafitiga. E le gata i lea, faʻatusatusa i vailaʻau poʻo togafitiga tuʻufaʻatasia, faʻaaoga CBT-I naʻo aʻu e mafai ona faʻaleleia atili le moe. Afai e iai se isi auala e sili atu ona faigofie mo le inuina o fualaau moe, e ono fa'aitiitia le usita'ia o fautuaga a nisi o gasegase.
Taimi meli: Iul-20-2024




